Operacje rekonstrukcyjne opóźniające zmiany zwyrodnieniowe

W zaburzeniach osi kończyn oraz wad rozwojowych w obrębie stawów dochodzi do przyspieszenia procesów starzenia się. W celu spowolnienia procesów zużycia i narastania zmian zwyrodnieniowych staramy się operacyjnie przywrócić oś kończyny i zborność stawu, która jest równie ważna jak ich bilans mięśniowy.

I. Deformacja osi kończyny dolnej

Szpotawe lub koślawe zaburzenie osi kończyny dolnej powoduje nierównomierne zużywanie się stawu kolanowego. W kończynach koślawych w wyniku przeciążania kłykcia bocznego dochodzi do jego szybszego zużycia, zniszczenia chrząstki stawowej, a w konsekwencji nasilenia kąta koślawości i ból w obrębie przedziału bocznego stawu. Analogicznie w kolanach szpotawych dochodzi do przeciążenia kłykcia przyśrodkowego szybszego zniszczenia chrząstki i łąkotki, pogłębienia szpotawości, silny ból i zaburzenie procesu chodzenia. Zaniedbania przy tego typu deformacjach prowadzą do nieodwracalnych zmian zwyrodnieniowych, które mogą być tylko rozwiązane endoprotezoplastyką. Wczesne wykrycie zaburzenia osi i przywrócenie prawidłowego balansu w stawie pozwala na spowolnienie procesów starzenia i prawidłowe funkcjonowanie przy pełnej aktywności fizycznej do późnych lat.

Objawy

W związku z w/w zaburzeniami osi kończyny pacjent zgłasza się najczęściej z bólem po stronie bocznej lub przyśrodkowej początkowo występującej w czasie przeciążania i po wysiłku. W miarę narastania zmian zwyrodnieniowych i deformacji występuje ból rozruchowy, w godzinach nocnych i przy rozruchu porannym. Ostatnie objawy świadczą o zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych. Dlatego najlepiej dotrzeć do nas w okresie bólów przeciążeniowych, gdyż korekcja w tym okresie daje najlepsze efekty.

Diagnostyka

Po wykonaniu zdjęć RTG kończyn dolnych w pełnym obciążeniu określamy stopień zaburzenia osi kończyny i wykreślamy kont korekcji jaki musimy uzyskać aby strona boczna i przyśrodkowa stawu była jednakowo obciążana, a część chorobowo zmieniona wręcz odciążona. Po wykonaniu rezonansu magnetycznego (MRI) z chrząstkogramem oceniamy wartość chrząstki w strefie przeciążanej i jeżeli jest ona wystarczająca a łąkotka jest jeszcze w obrębie stawu kwalifikujemy pacjenta do korekcyjnej osteotomii podkolanowej metodą osteotomii otwartej iBalance®.

Procedura leczenia operacyjnego

W znieczuleniu miejscowym z sedacją wykonujemy operację. Metoda, którą stosujemy nie naraża pacjenta na zakładanie w czasie zabiegu metalowych implantów. Tego samego dnia w godzinach wieczornych pacjent wychodzi do domu o kulach łokciowych z obciążeniem kończyny operowanej, ustabilizowanej w stabilizatorze kolanowym długim na okres do 5 tygodni. W trakcie tego okresu pacjent odbywa rehabilitację. Po 5 tygodniach wykonujemy kontrolne zdjęcia RTG na podstawie których oceniamy przebudowę kostną i zrost. Po tym okresie pacjent najczęściej chodzi już samodzielnie kontynuując wyuczone podczas rehabilitacji ćwiczenia w domu. Następne kontrole RTG są po 3 i 6 miesiącach. Na pełną aktywność fizyczną pozwalamy pacjentowi po 6-9 miesiącach od operacji.

II. Zaburzenie rotacji podudzia

Najczęstszą deformacją w kończynach dolnych jest zewnętrzna torsja goleni powyżej 40 stopni, która wymaga ingerencji chirurgicznej. Powoduje nieprawidłowe obciążanie stawu kolanowego z przeciążaniem kłykcia przyśrodkowego oraz nieprawidłowe obciążanie stawu skokowego z przeciążaniem przydziału bocznego. Ta deformacja przyśpiesza proces starzenia się obu stawów. Pacjenci mogą chodzić ze zwiększoną rotacją wewnętrzną w stawie biodrowym i kolanowym, obciążając stopę w pozycji pośredniej lub chodzą na kończynach dolnych w pozycji pośredniej w stawie biodrowym i kolanowym z dużą rotacją zewnętrzną podudzia, obciążają stopę w dużym odwiedzeniu przeciążając wewnętrzną część stopy.

Diagnostyka

Wykonujemy zdjęcie RTG stawu skokowego i stopy w obciążeniu w celu oceny zborności stawu.

Procedura leczenia operacyjnego

W znieczuleniu miejscowym z sedacją wykonujemy osteotomie nadkostkową derotacyjną w celu zmniejszenia rotacji zewnętrznej i ustawiamy stopę w pozycji pośredniej do kolana. Odłamy stabilizujemy drutami Kirschnera. Stopę z podudziem stabilizujemy żywicą stopowo-goleniową. W godzinach wieczornych pacjent wychodzi do domu o kulach łokciowych z częściowym obciążaniem kończyny operowanej. Po 4 -6 tygodniach w zależności od wieku pacjenta wykonujemy kontrolne zdjęcie RTG. Po tym okresie usuwamy druty Kirschnera i pozwalamy pacjentowi na pełne obciążenie kończyny. W okresie pooperacyjnym pacjent jest rehabilitowany, w celu utrzymania prawidłowej ruchomości stopy i bilansu mięśniowego.

Warte szczególnej uwagi: